کاشت تا برداشت بادام زمینی

مقدمه

بادام زمینی با نام های انگلیسی Groundnu, Peanut ، و نام علمی Arachis hypogaea از تیره پروانه آسایان، كه در ایران آن را پسته زمینی، بادام كوهی و پسته شامی نیز می نامند. بادام زمینی گیاهی است بوته ای، كوتاه و یك ساله از خانواده نخودیان، چنانچه ناحیه زیر كشت بادام زمینی فاقد یخبندان باشد، ظرفیت چند ساله شدن را دارد. ارتفاع بوته ها از 15 تا 60 سانتی متر است  و ریشه آن مستقیم و اولیه است. تعداد زیادی گره روی ریشه می باشد كه محل تجمع باكتری های تثبیت كننده ازت هوا است.  طول ساقه آن بین 30 تا 80 سانتی متر است. ساقه آن بستگی به نوع بذر، به دو گونه رونده و ایستا دیده می شود بعد از جوانه زدن به جز ساقه اصلی، دو ساقه فرعی نیز از محور لپه ها پدید می آید. شاخه های جانبی پدید آمده از محور برگ ها به ساقه های فرعی و یا گل آذین ها می انجامد.

نیاز های اساسی کاشت بادام زمینی

  • نور

    بادام زمینی از گیاهانی است که به نور زیادی نیاز دارد و هیچ گونه نمی‌توان از نیاز نوری آن چشم پوشی کرد. گیاهان بادام زمینی روزانه باید حداقل به مدت 6 ساعت از نور آفتاب بهره ببرند.

  • دما

    در بادام زمینی، دما كلیه در دوره زندگی گیاه نقش مهمی را بازی می كند و یكی از عوامل موثر عملكرد محسوب می شود. آب و هوای مورد نیاز برای کاشت بادام زمینی، آب و هوای گرم است زیرا بادام زمینی برای رشد به دمای بالا نیاز دارد. دمای بهینه برای این گیاه بین 22 تا 25 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. دمای محل کشت بادام زمینی نباید از 10 درجه سانتی‌گراد کم‌تر شود.

  • آبیاری

    حداكثر میزان آب مورد نیاز روزانـه در حـدود 5-6 میلـی متـر در روز اسـت. كارایی مصرف آب در بادام زمینی برابر 489 گرم آب بـرای تولیـد یـك كیلـو مـاده خشك است. بادام زمینی به زیادی آبیاری و حالت غرقابی خاك فـوق العـاده حسـاس است.

  • خاک

    بادام زمینی یكی از گیاهان مقاوم به PH ،خاك است و در محدوده PH 8/5 تا 5/7 عملكرد مناسبی دارد. بادام زمینی نیمه حساس به شوری خاك است. به خاك های غنی و پوك نیاز دارد و خاكهای سنگین و سفت را نمی پسندد، زیرا در این خاكها محصول كم، میوه های كوچك و در موقع برداشت، چون گل زیادی به میوه می چسبد، هزینه برداشت افزایش می یابد. خاك زهكشی شده، سبك، لومی شنی و برخوردار از مواد آلی متوسط به عنوان یك خاك ایده آل برای بادام زمینی توصیف شده است. خاك های شنی و لومی از خاك های رسی مناسب تر هستند.

اندازه بذر

در بادام زميني اندازه بذر يك ويژگي مهمي است كه كيفيت يك رقم را تعيين مي كند . بذرهاي درشت بادام زميني گياهچه هاي بزرگ تري را نيز توليد مي كنند. به طوري كه كه گياهچه هاي به وجود آمده از بذرهاي بزرگ تر استقرار بهتري در مزرعه نسبت به بذرهاي كوچك تر دارند . در بادام زميني بذرهاي درشت تر به دليل داشتن مواد غذايي بيشتر باعث ايجاد گياهچه هاي قوي تري قبل از استقرار كامل گياه مي شوند.

عمق و تراکم کاشت

عمق کاشت بذر بسته به اندازه‌ی بذر و بافت خاک از 5 تا 10 سانتی‌متر متغیر است. بهترین عمق کاشت بادام‌ زمینی 5 سانتی‌متر است و اگر 10 سانتی‌متر در نظر گرفته شود، محصول غلاف‌ها کاهش می‌یابد و سرعت رشد محصول نیز بعد از سبز شدن به میزان 30 درصد کمتر می‌شود. تراکم در تیپ‌هایی که قائم هستند نسبت به تیپ‌های خزنده بیشتر است. تراکم در تیپ‌های خزنده در حدود 110000 و در تیپ‌های قائم 180-160 هزار بوته در هکتار در نظر گرفته می‌شود. فاصله ردیف‌ها برای انواع بوته‌ای 60 تا 70 سانتی‌متر و برای انواع خزنده 80 تا 90 سانتی‌متر است.

میزان بذر مصرفی

برای بادام پوست‌گیری شده و کاشت ماشینی 60 تا 100 کیلوگرم در هکتار در نظر گرفته می‌شود. اگر کاشت بادام‌زمینی با دست انجام شود، بهتر است نیام حاوی دو دانه را از وسط دو نیمه کرد و هر نیمه را در یک نقطه و با فاصله ­ی 7 تا 10 سانتی‌متر نیمه­ ی دیگر کاشت. در این صورت، میزان بذر برای بادام پوست‌گیری نشده 90 تا 150 کیلوگرم در هکتار خواهد بود.

زمان کاشت بادام زمینی

زمان کاشت بذر بادام زمینی به نوع رقم و اقلیم منطقه بستگی دارد. اما از آنجایی که بادام زمینی گیاهی گرمادوست است و به رشد در دمای بالا نیاز دارد بهترین زمان برای کاشت آن از اسفند ماه تا اردیبهشت ماه است.

مراحل رشد بادام زمینی

  • قبل از کاشت

    قبل از کاشت بادام زمینی لازم است از مزرعه آزمون خاک گرفته شود و کودهای مورد نیاز خاک در زمان قبل از کاشت و یا به اصطلاح زیر شخم براساس آزمون خاک تجویز و مصرف شود که عموما از کودهای اوره با پوشش گوگردی، فسفات ، پتاسیم ، گوگرد جامد و کودهای دامی پوسیده و یا کود مرغی استفاده می شود.

  • مرحله رشد
  • قبل از کاشت
  • نوع کود
  • کودهای اوره با پوشش گوگردی، فسفات ، پتاسیم ، گوگرد جامد و کودهای دامی پوسیده و یا کود مرغی
  • طریقه مصرف
  • زیر شخم
  • در زمان کاشت

    قبل از پاشیدن هر بذری در زمین با بذرمال کردن آنها با کودهای محرک رشد نظیر هیومیک اسیدها و جلبک ها درصد و سرعت جوانه زنی را افزایش دهید.

    نکته اول: خیساندن بذر، فقط مختص بذرهای لخت و بدون پلت می باشد.

    نکته دوم :  بذرمال در بذرهای پلیت فقط بصورت مصرف خشک قابل بذرمال است نه بصورت مرطوب کردن.

    نکته سوم: بذرها بعد از پوست گیری به مدت چند روز قبل از کاشت با یک یا دو قارچ کش مانند تیرام و کاپتان با غلظت یک در هزار تیمار می نمایند.

  • مرحله رشد
  • در زمان کاشت
  • نوع کود
  • هیومیک اسیدها و جلبک
  • طریقه مصرف
  • بذرمال
  • جوانه زنی

    هر چقدر گیاهی ریشه های قوی تر و وسیع تری داشته باشد سالم تر و مقاوم تر خواهد بود تقویت و تحریک ریشه زایی توسط کودهای هیومیک اسید در این مرحله کمک زیادی به افزایش قدرت نفوذپذیری ریشه در خاک، انحلال، جذب و انتقال بهتر مواد معدنی، اصلاح بافت و کاهش اسیدیته خاک در اطراف ریشه می کند پس توصیه می شود در آبیاری اول کود هیومیک اسید استفاده شود. در کنار آن مصرف کودهای محرک رشد مانند ان پی کی ضمن تامین عناصر اولیه رشد باعث رشداندام هوایی گیاه می شود.

  • مرحله رشد
  • جوانه زنی
  • نوع کود
  • هیومیک اسید و ان پی کا
  • طریقه مصرف
  • آبیاری
  • 4 تا 6 برگی شدن

    یکی دیگر از مراحل کوددهی بادام زمینی موقعی است که 4 تا 6 برگ روی گیاه ظاهر می شود. در این زمان نیز مصرف کودهای هیومیک اسید به رشد بهتر ریشه و جذب سریع تر مواد غذایی و عناصر معدنی کمک خواهد کرد. روش مناسب مصرف کود در این مرحله اضافه کردن به آب آبیاری می باشد.

  • مرحله رشد
  • 4 تا 6 برگی
  • نوع کود
  • هیومیک اسید
  • طریقه مصرف
  • آبیاری
  • قبل از گلدهی یا ظهور جوانه گل

    در این مرحله بمنظور تولید شکوفه هایی با بالاترین قدرت گرده افشانی و باروری و همچنین بیشترین احتمال تبدیل شکوفه ها به میوه مصرف کودهای دارای فسفر، کودهای حاوی ریز مغذی ها و اسیدآمینه پیش از ظاهر شدن گل بر روی گیاه توصیه می شود.

    البته در این مرحله بهتر است که کودهای دارای مواد مغذی به شکل محلول پاشی استفاده شوند، به دلیل اینکه در خاک های اسیدی ریز مغذی ها توانایی جذب ندارند و در شرایطی که با سایر ترکیبات همچون اسیدآمینه مصرف شوند میزان جذب بالاتری خواهند داشت. اگر هم تصمیم دارید که کودهای فسفردار را مصرف کنید به دو روش آّبیاری و محلولپاشی قابل مصرف هستند.

  • مرحله رشد
  • گلدهی
  • نوع کود
  • کودهای دارای فسفر، کودهای حاوی ریز مغذی ها و اسیدآمینه
  • طریقه مصرف
  • محلولپاشی
  • پس از گلدهی و آغاز غلاف بندی

    برنامه کوددهی بادام زمینی در این مرحله باید شامل کودهای پتاسیمی جهت انتقال آسان مواد قندی، بهبود عمل دانه بندی داخل غلاف و همچنین منتقل سازی مواد مغذی جهت شکل گیری دانه باشد. بعلاوه مصرف جلبک دریایی به همراه کودهای پتاسیمی به جذب بهتر کمک خواهد کرد.

    نکته: اگر هم گیاه بادام زمینی را در خاک آهکی پرورش داده باشید بکارگیری کودهای دارای گوگرد عملکرد گیاه را بطور چشمگیری افزایش داده و حتی قادر است که سرعت رشد گیاه را چندین برابر کند. . توصیه می شود در این مرحله از کود گوگرد مایع به شکل محلولپاشی استفاده شود.

  • مرحله رشد
  • غلاف بندی
  • نوع کود
  • کودهای پتاسیمی و جلبک دریایی
  • طریقه مصرف
  • محلول پاشی
  • رشد مغز و تشکیل دانه

    گیاه بادام زمینی برای پرمغز شدن و شکل گیری کامل دانه به عنصر پتاسیم نیاز دارد. در این مرحله هرچه میزان پتاسیم قابل دسترس داخل خاک بیشتر باشد بر روی افزایش میزان دانه بندی، عملکرد مناسب دانه و همچنین افزایش تناژ محصول برداشتی اثرات فوق العاده ای خواهد گذاشت.

    پیشنهاد می شود برای نتیجه بخشی بهتر، کودهای پتاس همراه با تحریک کننده های رشد دارای آمینواسید و جلبک دریایی مصرف شود.

  • مرحله رشد
  • تشکیل دانه
  • نوع کود
  • کودهای پتاسیمی و جلبک دریایی
  • طریقه مصرف
  • محلول پاشی
  • یک ماه پیش از برداشت

    برنامه مناسب تغذیه بادام زمینی در زمان یک ماه قبل از برداشت محصول مصرف کودهای پتاس بالا می باشد. در این مرحله تهیه کودهای پتاس بالا مانند سولوپتاس و استفاده از آن منجر می شود که دانه های بادام زمینی در داخل غلاف وزن بالاتری پیدا کنند و محصولاتی با کیفیت تولید شود. روش مناسب مصرف کودهای پتاس بالا در این مرحله اضافه کردن به آب آبیاری می باشد.

  • مرحله رشد
  • قبل از برداشت
  • نوع کود
  • کودهای پتاس بالا مانند سولوپتاس
  • نحوه مصرف
  • آبیاری
  • برداشت

    برداشت بادام زمینی همانند برخی از گیاهان لیفی بسیار دشوار مـی باشـد. در زمان رسیدن، رنگ بوتـه غـلاف، شیری متمایل به آجری شده و باید توجه داشت كه گیاه به اندازه كافی رشد كـرده و غلاف هایش رشـد خـود را تكمیـل و رنگ برگ ها از سبزی به زردی از طرف قاعده گیاه تغییر كرده باشد.

    بادام زمینی های خوشه ای یا ایستاده 110-130 روز و انواع رونده 130-150 روز پس از كاشت می رسند. البته برخی از واریته ها تا 200 روز نیز زمین را در نقـاط شمالی اشغال می كنند، ولی به طور معمول غلاف بادام زمینی 120 تا 150 روز پس از كاشت دانه ها به رشد كامل می رسند و زمان برداشت محصول است. اگر محصول را خیلی زود برداشت كنند غلاف ها رشد كامل نكـرده انـد و اگـر آنهـا را خیلـی دیـر برداشت كنند غلاف ها از ساقه پاره شده و در خاك بـاقی خواهنـد مانـد. بهترین زمان برداشت محصول وقتی است كه برگ ها زرد شده و 3:1 تـا 2: 1 برگ ها ریخته شده باشد.

آفات و بیماری های بادام زمینی

در فصل رویش، حشرات، علف‌های هرز و عوامل بیماری‌زا موجب بروز مشکلاتی که بر روی محصول و کیفیت محصول اثر می‌گذارند. مدیریت مبارزه تلفیقی آفات (IPM) به کشاورزان این فرصت را می‌دهد که علیه آفات، آن هنگام که مبارزه به آستانه اقتصادی رسیده است، سمپاشی را شروع کنند.

آفات بادام‌زمینی به سه گروه تقسیم می‌شوند:

1-آن‌ها که به اندام‌های زیر زمینی حمله می‌کنند.

2-آن‌ها که باعث ریزش برگ می‌شوند.

3-آن‌ها که شاخ و برگ را خسارت می‌زنند.

بعضی از آفات عمومی مثل زنجره باقلا، کرم غوزه پنبه، کرم مفتولی ریشه، پروانه کارادینا، گوش خیزک و نماتدها به بادام زمینی خسارت وارد می‌کنند. تریپس و کرم میوه‌خوار از مهمترین آفات بحساب می‌آیند.

  • تریپس بادام‌زمینی

    این حشره با فرو بردن خرطوم خود در اپیدرم برگ، از شیره گیاهی و کلروفیل تغذیه می‌کند.در واقع این آفت مکنده می‌باشد که با مکیدن شیره گیاهی باعث تضعیف گیاه می‌شود. تریپس بالغ، حشره‌ای کوچک به‌ طول حدود یک میلی‌متر است که به رنگ قهوه‌ای زرد بوده و نوارهای تیره‌ای در طول سینه و شکم آن وجود دارد. این آفت اغلب در لابلای برگ‌ها مخفی می‌شود، به‌طوری که در زمان شروع خسارت به راحتی قابل تشخیص نیست و هنگام مساعد شدن شرایط آب و هوایی شروع به تکثیر می‌کند. آفت تریپس سبب ایجاد لکه‌های نقره‌ای، زرد و یا قهوه‌ای بر روی برگ می‌شود. با افزایش تراکم جمعیت آفت، سمپاشی با سموم حشره‌کش آندوسولفات به میزان 2 لیتر در هکتار و یا دیازینون 60 درصد به میزان یک لیتر در هکتار و یا واکامت 50 درصد به میزان 5/1 لیتر در هکتارتوصیه شده است. همچنین برای از بین بردن این آفت می‌توان از سموم سیستمیک نظیر متاسیتوکسی نیز استفاده نمود.

  • کرم میوه‌خوار (Lesser Cornstalk Borer)

    این آفت به اکثر نباتات مانند چغندر، نخود، جو، سویا، شالی، یونجه حمله می‌کند که از قسمت‌های مختلف گیاه مانند نیام، ساقه و ریشه تغذیه می‌کند. برای مبارزه با این آفت می‌توان از سم دیازینون 57 درصد استفاده کرد

بیماری های بادام زمینی

  • بیماری لکه موجی یا بلایت زود هنگام Early Blight بادام زمینی

    قارچ عامل بیماری آن Altemaria altemata می باشد که از اواخر خرداد لغایت اواسط مرداد ماه به وضوح در مزارع بادام زمینی استان مشاهده می گردد. در ابتدا روی برگ های جوان نقاط کوچک ظاهر می گردد. نخست قهوه ای تیره و سرانجام به رنگ سیاه در می آید. قطر آن از ۰/۵ – ۲ سانتی متر متغیر است.

    در برگ های زیرین و مسن بادام لکه های موجی شکل و به صورت دوایر متحدالمرکز در می آید که در آلودگی شدید تمامی سطح پهنک برگ را فرا گرفته و باعث خشکیدن و ریزش آن می گردد. بار قارچ در مرکز لکه به صورت توده سیاه رنگ قابل رویت است.

    مبارزه

    جمع آوری برگ های آلوده خزان شده و امحاء کامل آن ها.

    سمپاشی با قارچ کش مانکوزب به نسبت ۲ در هزار به محض مشاهده اولین آلودگی و در صورت نیاز سمپاشی دوم به فاصله ۱۰ – ۱۵ روز تکرار گردد.

  • بیماری آنتراکنوز Anthracnose یا سوختگی برگ بادام زمینی

    میزان خسارت آن متوسط و به طور پراکنده در مزارع بادام زمینی مشاهده می گردد. علائم آن به صورت سوختگی برگ ها از نوک آن شروع شده و در شرایط رطوبتی، بار قارچ به وضوح مشاهده می شود قارچ عامل آن Colletotrichum gloeosporioides بوده که قارچی است دارای چندین میزبان و خسارت آن روی حبوبات بیشتر از بادام زمینی است. مبارزه با آن مانند مبارزه با لکه موجی برگ بادام زمینی می باشد.

  • بیماری سرکوسپوریوز یا Late blight در بادام زمینی

    قارچ عامل آن Cercospora personata می باشد که اواخر مرداد در کلیه مزارع بادام زمینی استان مشاهده می گردد. روی برگ و ساقه و جوانه های بادام زمینی خسارت می زند. در آلودگی های شدید سبب خزان برگ ها می گردد. این خزان ممکن است هم زمان با بستن پیله ها در خاک باشد که پیله کوچک و چروکیده شده و ارزش اقتصادی خود را از دست می دهد.

    اگر بیماری در آخر فصل خسارت بزند از نظر کمی روی محصول تاثیر چندانی ندارد ولی از نظر کیفی تفاوت فاحشی بین درصد ترکیبات روغن های موجود در پوست و مغز درصد کنجاله آن در بررسی های آزمایشگاهی که بین نمونه های شاهد ( با آلودگی خیلی ضعیف و سالم ) و نمونه هایی با بیش از ۵۰% آلودگی وجود دارد.

    مبارزه

    استفاده از ارقام مقاوم یا متحمل.

    اجتناب از مصرف بی رویه کود های ازته.

    جمع آوری بوته های آلوده سال قبل و امحاء کامل آن ها.

    ۳-۲ بار سمپاشی با قارچ سیستمیک رورال تی اس از شروع آلودگی به فاصله ۱۰-۱۵ روز.

  • بیماری پوسیدگی سفید ساقه، طوقه و ریشه معروف به Stem rot

    قارچ عامل آن Sclerotium rolfsii می باشد. این بیماری از اواخر مرداد ماه یا اوایل شهریور ماه در مزارع بادام زمینی استان مشاهده می گردد. قارچی است خاکزی و دارای میزبان های زیاد که علاوه بر بادام زمینی به خانواده کدوئیان و حبوبات و چای (خزانه) خسارت می زند.

    در ابتدا آلودگی میسیلیوم های سفید رنگ قارچ در پای بوته ها و حتی روی ساقه هایی که تماس با خاک دارند تشکیل و به دنبال آن اسکلروت های ریز که شبیه به دانه میوه انجیر می باشد به میزان فراوان در محل طوقه تشکیل می شود. اسکلروت ها در ابتدا به رنگ طلایی کم رنگ، پس از آن سیاه و تیره می گردند. بیماری توسط همین اسکلروت ها در خاک انتشار می یابد خصوصا اگر در شهریور ماه بارندگی های موسومی داشته باشیم میزان خسارت آن بالاست.

    امکان مبارزه شیمیایی بر علیه این بیماری وجود ندارد. ولی بعضی دیگر از قارچ های آنتاگونیست یا شکاری از قبیل تریکودرما و گلیوکاکلادیوم با تلفیقی از دیگر روش ها ( روش زراعی ) در کنترل بیماری موثر است.

  • بیماری پژمردگی ناگهانی یا Sudden wilt

    قارچ عامل آن قارچ خاکزی به نام Fusarium oxysporum که بیماری آوندی می باشد. در مرداد ماه گاهی اوقات در مزارع بادام زمینی، بوته هایی را مشاهده می کنیم که به طور دسته جمعی پژمرده شده اند اگر برشی در محل طوقه روی ساقه ها بدهیم تغییر رنگ آوندی را مشاهده می کنیم این بیماری به صورت لکه ای در مزارع بادام زمینی دیده می شود و به بعضی از محصولات زراعی یکساله دیگر از قبیل حبوبات و کدوئیان هم خسارت می زند.

    مبارزه

    استفاده از ارقام مقاوم، ضدعفونی بذور بادام قبل از کاشت و استفاده از قارچ های شکاری یا آنتاگونیست در مزارع آلوده از روش های کنترل آن می باشد.

  • بیماری پوسیدگی سیاه طوقه و ریشه Crown and root rot

    قارچ عامل آن Aspergillus niger بوده که خسارت آن قتبل توجه می باشد. علایم این بیماری در مزرعه بدین صورت است که بعضی از بوته ها که در حال خشک شدن هستند اگر با دقت در پای بوته نگاه کنیم توده های سیاه رنگ اسپور قارج در محل طوقه بادام می بینیم که به راحتی در قابل تشخیص می باشد.

    وقتی که بوته ها را از خاک در می آوریم طوقه حالت رشته رشته به خود می گیرد. این قارچ خاکزی بوده، مبارزه شیمیایی در کنترل این بیماری موثر نیست. بنابراین بایستی از مبارزه تلفیقی یعنی استفاده از قارچ های شکاری و مبارزه زراعی استفاده نماییم.

علف های هرز بادام زمینی

علف های هرز در مزارع بادام زمینی رقابت شدیدی از نظر جذب مواد غذایی و نور داشته و از طریق اختلال در برداشت محصول میزان تولید را کاهش می دهند. از جمله علف کش هایی که جهت مبارزه با علف های هرز مزارع بادام زمینی استفاده می شوند می توان تریفلورالین، پندیمات و فلوریوکسان را نام برد.

علف هرز اویار سلام (Cyperus rotundus)

علف هرز سوروف (Echinochloa crus-galli)

علف هرز خرفه (Portulaca oleracea)

علف هرز تاج خروس (Amaranthus retroflexus)

علف هرز قیاق(Sorghum halepense)

علف هرز توق ( Xanthium strumarium)

برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید
تماس تلفنی تماس در واتساپ فرم تماس