صفر تا صد کاشت چغندر قند
مقدمه
قند يكي از منابع اصلي تامين انرژي اسـت . گياهـان قنـدي عمـده در جهـان و همچنـين درايران، نيشكر و چغندرقند مي باشند. چغندرقند با نام علمی Vulgaris Beta گیاهی دو لپه از خانواده اسفناج (Chenopodiaceae)می باشد. دوره زندگی در چغندرقند دو ساله بوده که سال اول رشد رویشی داشته و تشکیل یک ریشه قطور و سال دوم رشد زایشی و تولید ساقه گل دهنده و میوه را می نماید. جهت انتقال از مرحله رویشی به زایشی، گیاه احتیاج به یک دوره درجه حرارت پایین همراه با روزهاي بلند دارد.
در برخـي سـال هـا، بعـضي از بوته ها طي سال اول رشد (توليد چغندر ريشه اي) وارد مرحله بـذردهي مـي شـوند و رفتـاري مـشابه گياهـان دوسـاله نـشان نمـي دهنـد. ايـن گياهـان، بـولتر (bolter )ناميـده مـي شـوند. بولترها از اوايل تير تا زمان برداشت گيـاه در مـاه مهـر ظـاهر مي شوند.
نیاز های اساسی کاشت چغندر قند
تناوب زراعی
نوع گياهاني كه در تناوب مد نظر قرار مـي گيرنـد و جايگـاه چغندرقنـد در تنـاوب نيـز بسيار مهم است .گياهاني مانند غلات، توان رقابت بيـشتري بـا علـف هـاي هـرز دارنـد و اسـتفاده از آنهـا در تناوب باعث كاهش علف هاي هرز يكساله و چند ساله مي شود.
بر پايه گزارش ها، هنگـامي در برنامه تناوب چغندرقند، يونجه وجود داشته باشد و همچنين تناوب از سه سـال بـه شـش سال افزايش يابد، توليد چغندرقند بسيار بهبود پيدا كرده به طـوري كـه در تنـاوب چهـار تـا شش سال، آسيب نماتد به چغندرقند بـه شـدت كـاهش مـي يابـد . زمـين آلـوده بـه بيمـاري ريزومانيا نبايد تا 15 سال به كشت چغندرقنـد اختـصاص يابـد .
بيمـاري هـايي ماننـد بيمـاري پوسيدگي ريزوكتونيايي و آفانومايسيس ريشه بر روي ذرت و غلات دانـه ريـز بـدون تـاثير است در حالي كه اين بيماري به گياهاني مانند نخود، يونجه، سـيب زمينـي و چغندرقنـد بـه شدت آسيب مي رساند . لذا توليد چغندرقند اگر در تناوب بـا ديگـر گياهـان زراعـي باشـد مي تواند ثبات بيشتري داشته باشد.
زمان کاشت
چغندرقند در جهان به دو صورت بهاره و يا پاييزه كـشت مي شود. در ايران، بـا توجـه بـه شـرايط آب و هـو ايي منـاطق مختلف، كشت چغندرقند بهاره معمولاً از اوايل اسفند شروع و تا پايان ارديبهشت ادامه مي يابد. زمان برداشـت چغندرقنـد بهاره اواخر شهريور تا پايان آذر است . در حـالي كـه كاشـت چغندرقند پـاييزه در پـاييز (اواخـر شـهريور تـا اوايـل آذر ) و برداشت آن در بهار انجام مي شود. دوره برداشـت چغندرقنـد پــاييزه در ايــران، كوتــاه تــر از چغندرقنــد بهــاره و از اواخــر فروردين شروع و تا اواخر خرداد ادامه مي يابد.
عمق کاشت
عمق كاشت اهميت ويژه اي بـراي موفقيـت در جوانـه زنـي مطلـوب و ه مزمـاني بيـرون آمدن جوانه ها از خاك ، دارد. بـا افزايش عمـق كشت ميـزان جوانـه زنـي كـاهش مـي يابـد. در آماده سازي مناسب بستر، عمق كاشت حدود 5/3-2 سانتي متر است. عمق كاشـت در بهترين ارقام و با توان جوانه زني بالا نيز نبايد عميق تر از 8/3 سـانتي متـري خـاك باشـد . افزايش عمق كشت تا 5 سانتي متر مي تواند ميزان سبز و بيـرون آمـدن گياهچـه را از خـاك حدود 40-35 درصد كاهش و باعث نايكنواختي شديد سطح سبز كشتزار گردد.
میزان بذر
ميزان بذر مورد نياز در روش هاي مختلف كاشـت ، رقـم بـذر و شـرايط خـاك و آب و هواي منطقه ، متفاوت است . در زراعت سنتي حدود 20 تا 25 كيلوگرم ودر زراعت رديفي 8 تا 12 كيلوگرم بذر چند جوانه اي در هر هكتار نياز داريد. در صـورت اسـتفاده از بـذرهاي تك جوانه اي، ميزان بذر مورد نياز شما، 2-3 كيلوگرم خواهدبود.
تراکم بوته و آرایش کاشت
در تراكم هاي مناسب بوته ، پوشش كشتزار زودتر كامل و در نهايـت بهـره وري و بـازده استفاده از نور خورشيد در واحد سطح افزايش و درپـي آن عملكـرد كمـي و كيفـي ريـشه افزايش مي يابد. بـر پايـه تحقيقـات و ارزيـابي هـاي انجـام شـده تـراكم مناسـب در زراعـت چغندرقند حدود نه تا دوازده بوتـه در مترمربـع و يـا بـه عبـارتي 90 تـا 120 هـزار بوتـه در هكتار در هنگام برداشت نهايي مي باشد. تراكم كمتر از ايـن شـمار باعـث رشـد يكنواخـت ريشه ها و كاهش قابليت استحصال قند و هدر رفت نهاده هاي مصرفي مي شود و تراكم بيشتر سبب افزايش ر قابت درون گونه اي (بين بوته هاي چغندرقند ) و توليد ريشه هاي كوچك تـر، افزايش نسبت اندام هوايي به ريشه و كاهش عملكرد مي شـو د. شـمار بوتـه در واحـد سـطح تابع فاصله بين خطوط كا شت و بين بوته ها بر روي خط اسـت . بـا ايجـاد فاصـله رديـف 50 سانتي متر و فاصله بوته 15 تا 20 سانتي متر مي توان به تراكم حدود 90 تا 120 هـزار بوتـه در هكتار در هنگام برداشت نهائي دست يافت.
مراحل رشد چغندر قند
براساس تقسیم بندي فائو مراحل چهارگانه رشد چغندر قند عبارتند از:
- جوانه زنی تا استقرار بوته (مرحله 4 برگی)
- مرحله رشد رویشی (مرحله 16 برگی) به مدت 30 -25 روز
- شکل گیري عملکرد (پوشش برگی تقریبا ثابت) به مدت 125 -75روز
- رسیدگی محصول به مدت 40 تا 50 روز
- مرحله رشد
- قبل از کاشت
- نوع کود
کودهای دارای پتاسیم، فسفر و نیتروژن و کودهای مرغی و دامی
- نحوه مصرف
- به همراه شخم و دیسک
- مرحله رشد
- تقویت بذر
- نوع کود
- هیومیک اسید
- طریقه مصرف
- بذرمال
- مرحله رشد
- جوانه زنی
- نوع کود
- هیومیک اسید و کودهای ان پی کی با درصد فسفر بالا
- طریقه مصرف
- محلولپاشی