صفر تا صد کاشت کنجد

مقدمه

کنجـد با نام علمی  Sesamum indicum از خانــواده Pedaliaceae ، گیاهی اسـت کـه به صـورت بوته ای مســتقیم بــه ارتفــاع هفتــاد تــا بیــش از 180 ســانتی متر رشــد می کنــد و ریشــه های آن توســعه عمـودی و افقـی دارنـد. کشــت کنجــد بــه ســبب تحمــل آن بــه تنــش خشــکی و گرمــای شــدید در اقلیــم گــرم و خشــک کشــور مثــل اســتانهای خوزســتان، سیســتان و بلوچســتان، جیرفــت، یــزد، کرمــان، فــارس و هرمــزگان و اقلیــم گــرم و مرطــوب ماننــد اســتان های گلســتان، مازنــدران، گیــان و اردبیـل( دشـت مغـان) متـداول اسـت.

ایــن گیــاه افــزون بـر جایـگاه بسـیار خـوب در الگـوی زراعـی کشـور و به ویـژه در اســتان گلســتان، بــه ســبب ارزش تغذیــه ای و کاربــرد وســیع در صنایــع غذایــی، اهمیــت بســیاری دارد. روغــن کنجــد بــه نــام ملکــه روغن هــا شــهرت دارد زیــرا دانــه کنجــد حــدود 25 درصــد پروتئیــن و 45-60 درصــد روغــن بـا کیفیـت بـالا دارد.

نیازهای اساسی کاشت کنجد

  • خاک

    خاک هایــی بــا بافــت متوســط نظیــر لومــی- شــنی کــه مـواد آلـی بـالا بـدون شـوری و سـدیم دارنـد، بـرای حصـول عملکــرد اقتصــادی کنجــد مناســب هســتند.

    خاک هــای رســی و ســنگین بــا تهویــه و زهکشــی نامناســب بــه ســبب نبــود تهویــه مناســب، رطوبــت زیــاد و احتمــال گســترش بیماری هـای قارچـی و خاک هـای شـنی بـه سـبب ظرفیـت نگهــداری آب کــم، پخــش نشــدن رطوبــت، فقــر غذایــی و وجــود تنــش آبــی، بــرای کشــت و تولیــد کنجــد مناســب نیســتند.  اســیدیته خنثــی 5/6 تــا 5/7 بــرای کنجــد مناســب اســت.

  • دما

    کنجد برای جوانه زدن به یک بستر گرم و مرطوب و دمای نسبتاً بالا نیاز دارد . زمان کاشت هنگامی که درجه حرارت خاک به ۲۰ درجه سانتیگراد رسیده باشد . بهتر است دمای بستر بذر ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتی گراد باشد . دمای زیر ۱۸ درجه سانتی گراد رشد گیاهچه را به تعویق خواهد انداخت  و زیر ۱۰ درجه سانتیگراد جوانه زدن به طور طبیعی متوقف می شود .

  • آبیاری

    کنجد به خشکی مقاوم بوده و کشت آن به صورت دیم در شرایطی که بیش از 400 میلی متر باران در طول دوره رویش باشد با موفقیت امکان پذیر و بارندگی کمتر از 300 میلی متر محصول خوبی بدست نخواهد داد .

  • نور

    کنجد برای تولید حداکثر بذر به شرایط بسیار گرم احتیاج دارد و حدود ۲۷۰۰ واحد گرما ( درجه روز ) نیاز دارد . گرمایی معادل ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتیگراد جوانه زدن را سریع و رشد اولیه و تشکیل گل را تشدید می کند. کنجد یک گیاه روز کوتاه است و با روز ۱۰ ساعته معمولاً در ۴۲ تا ۴۵ روز گل خوهد داد ، اما بسیاری از واریته ها با فتوپریود های مختلف سازگار شده اند .

تناوب زراعی

در اسـتان گلسـتان، کنجد پس از برداشـت نخودفرنگی، باقــلا، اســفناج، شــاهی، تربچــه، ســیب زمینی در نیمــه اول اردیبهشــت ماه و پــس از برداشــت کلــزا در نیمــه دوم اردیبهشـت ماه و نیـز پـس از برداشـت گنـدم و جـو از نیمـه دوم خردادمــاه تــا نیمــه اول تیرمــاه کشــت می شــود. در برخــی از محصــولات متنــاوب بــه ســبب نداشــتن آفــات، بیماری هــا و علف هــای هــرز مشــترک (ماننــد گنــدم و جــو) آفــات، بیماری هــا و علف هــای هــرز راحت تــر مهــار می شــوند.

میزان بذر مصرفی

میـزان بـذر مصرفـی بنـا بـر تراکـم بوتـه در واحـد سـطح، وزن هـزار دانـه، درصـد جوانه زنـی بـذر، نحـوه تهیـه بسـتر بـذر، اسـتفاده از ادوات مناسـب کاشـت و ماننـد آن متغیـر اســت؛ به طوریکــه بــر اســاس مــوارد ذکــر شــده و فرآهــم آمــدن همــه شــرایط یادشــده، میــزان بــذر مصرفــی بــرای کشــت یــک هکتــار کنجــد بــا اســتفاده از ردیف کارهــای پنوماتیــک و ردیف کارهــای ســطلی، بــا مــوزع مخصــوص بــذر کنجــد از 2 تــا 3 کیلوگــرم بــوده و مقــدار بــذر لازم بــا اســتفاده از خطی کارهــا و ریزدانه کارهــا از 4 تــا 6 کیلوگــرم متغیـر اسـت.

روش و عمق کاشت

بعلت اينكه دانه كنجد در مراحل اوليه رشد و جوانه زدن خيلي حساس و ضعيف مي باشد در اماده كردن زمين قبل از كاشت بايد نهايت دقت را معمول داشت . زمين بايد كاملا عاري از گياهان هرز بوده گرم و مطلوب باشد . چنانچه كشت با آبياري باشد زمين بايد بخوبي تسطيح گردد . شيب طوري تعبيه گردد كه آب در هيچ قسمتي از زمين روي بستر بذر را نگيرد و خطر سله بستن در مرحله جوانه زدن و رويش گياه وجود نداشته باشد . بسته به نوع خاك عمق كاشت تغيير مي كند و معمولا بين ۲ تا۵ سانتي متر متغيير است . عمق كاشت همچنين بسته به زمان كاشت و ميزان رطوبت خاك تغيير مي نمايد .

تراکم بوته و فاصله کاشت

براي کاشت کنجد به علت متفاوت بودن تیپ شاخه بندي گیاه فاصله بین خطوط از 45 تا 70 سـانتیمتر متغیر است. فاصله بوته ها در روي خطوط کمتر از 5/2 سانتیمتر و بیشتر از 15 سانتی متر توصیه نمی شود. براساس تراکم هاي مختلف و وزن هزار دانه متفاوت میزان بذر مورد نیاز در هکتار متغیر می باشـد لکـن بطور کلی میزان بذر مصرفی جهت کشت یک هکتار از 4 تا 6 کیلوگرم نوسان دارد .

مراحل رشد و نمو کنجد

  • قبل از کاشت

    کوددهی به دو قسمت تقسیم می شود کودهای قبل از کشت یا کودهای پایه که باعث اضافه کردن مواد غذایی به خاک می شوند و مقدار آنها بر اساس آنالیزی که از خاک مزرعه گرفته می شود تعیین می گردد که می تواند شامل کود گرانوله اوره، فسفات ،  پتاسیم ، گوگرد جامد و کودهای دامی پوسیده و یا کود مرغی و کودهای زیستی باشند کودهای زیستی به فرآیند جذب کودهای دیگر که در خاک استفاده شده است کمک می کنند.

  • مرحله رشد
  • قبل از کاشت
  • نوع کود
  • کود گرانوله اوره، فسفات ، پتاسیم ، گوگرد جامد و کودهای دامی پوسیده و یا کود مرغی و کودهای زیستی
  • میزان مصرف
  • براساس آزمایش خاک
  • نحوه مصرف
  • همراه شخم و دیسک
  • کاشت و جوانه زنی

    در این مرحله بذرها پس از جذب آب رشد خود را آغاز کرده و شروع به جوانه زدن می کنند. بنابراین باید عناصری به خاک اضافه شود که به رشد بهتر و بیشتر آن ها کمک کند و مقاومتشان را نیز بیشتر کند. کود های فولویک اسید، هیومیک اسید، نیتروژن و فسفر در این مرحله توصیه می شود.

    اسید هیومیک ها جذب نیتروژن، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و فسفر را در گیاه افزایش می دهند و همچنین با عث افزایش حجم ریشه می شود.

  • مرحله رشد
  • جوانه زنی
  • نوع کود
  • کود های فولویک اسید

    هیومیک اسید

    اوره فسفات

  • میزان مصرف
  • 50 تا 100 گرم در 100 لیتر آب

    5 تا 10 کیلوگرم در هکتار

    15 کیلوگرم در هکتار

  • نحوه مصرف
  • بذر مال

    آبیاری

    آبکود

  • رشد رویشی

    به دلیل افزایش سریع رشد رویشی گیاهچه های کنجد در این مرحله باید نیتروژن به میزان کافی مصرف شود، در غیر اینصورت گیاهان برای مراحل بعدی رشد قوی نخواهند بود. پیشنهاد ما در این مرحله مصرف کود سولفات آمونیوم به جای اوره است تا درصد روغن و کیفیت کنجد افزایش یابد. در بحث کوددهی کنجد به کودهای دارای اسیدآمینه برای این مرحله هم توجه کنید زیرا از راهکارهای کلیدی در افزایش تعداد کپسول در بوته است.

    نکته: سعی کنید از مصرف نیتروژن زیاد در این مرحله خودداری کنید. درست است که ارتفاع بوته‌ها توسط نیتروژن زیاد می شود ولی مصرف بیش از حد آن اثر منفی بر عملکرد نهایی خواهد داشت.

  • مرحله رشد
  • رشد رویشی
  • نوع کود
  • Npk 20 20 20

    کود ازت بالا

  • طریقه مصرف
  • آبیاری

    آبیاری

  • شروع گلدهی

    در مرحله شروع گلدهی محلول‌پاشی کودهای حاوی عناصر ریزمغذی و روی و کلسیم با هدف افزایش تعداد گل تاثیرگذار خواهد بود. همانطور که می دانید اگر تعداد گل افزایش یابد، از طریق افزایش تعداد کپسول، شاهد افزایش عملکرد خواهید بود.

    باز هم تاکید می کنیم که در مصرف کودهای حاوی نیتروژن چه قبل و چه در مرحله گلدهی کنجد دقت کافی را داشته باشید، زیرا نیتروژن عنصر کلیدی برای افزایش سبزینگی و رشد رویشی است و اگر در کوددهی کنجد بیش از حد نیتروژن مصرف کنید، اثر منفی بر گلدهی خواهد داشت.

    عامل کلیدی دیگر که مکمل کوددهی کنجد است، آبیاری مزرعه کنجد بوده که جزء موارد کلیدی در مدیریت مزرعه است. به طوری که اگر سیستم آبیاری مناسبی انتخاب شود میزان آب مصرفی در هکتار کاهش می‌یابد، توزیع آب در کل مزرعه یکنواخت خواهد بود، اثرات تنش‌های محیطی کاهش خواهد یافت، تأثیر کوددهی کنجد و تغذیه به شدت افزایش یافته و به طور کلی افزایش رشد و عملکرد کنجد را به همراه خواهد داشت.

  • مرحله رشد
  • گلدهی
  • نوع کود
  • کلسیم و روی

    هیومیک اسید

    Npk 10 52 10

  • میزان مصرف
  • 2 در هزار لیتر آب

    1 تا 2 کیلوگرم در هکتار

    10 کیلوگرم در هکتار

  • طریقه مصرف

  • آبیاری

  • پر شدن کپسول

    تعداد دانه در کپسول کنجد ارتباط مستقیم با عملکرد نهایی دارد و از این نظر کوددهی کنجد در مرحله پر شدن کپسول بسیار پراهمیت است. در گیاهان دانه روغنی مانند کنجد مرحله پرشدن کپسول و دانه‌ها به میزان کافی عنصر پتاسیم وابسته است به همین دلیل انتقال مواد از برگ‌ها به دانه برای رشد کپسول باید از طریق کودهای پتاسیمی تقویت شود.

    همچنین عنصر سیلیسیم در این مرحله می‌تواند سیگنالینگ بسیار مؤثری برای افزایش انتقال مواد از برگ به دانه باشد و باعث پرشدن دانه‌ها و افزایش میزان روغن در دانه باشد. علاوه بر این مصرف کودهای حاوی عنصر سیلیسیم به کنترل بیماری های پوسیدگی طوقه و ریشه نیز در کنجد کمک شایانی می کند.

  • مرحله رشد
  • پرشدن کپسول
  • نوع کود
  • پتاسیم

    Npk 8 5 44

  • میزان مصرف
  • 1 تا 1.5 لیتر در هزار لیتر آب

    20 کیلو گرم در هکتار

  • طریقه مصرف
  • محلول پاشی

    آبیاری

  • برداشت

    دو روش مختلــف بــرای برداشــت کنجــد وجــود دارد کــه شــامل برداشــت غیرمســتقیم )بــه دســت کارگــر یــا بــا اســتفاده از ادوات مکانیکــی( و برداشــت مســتقیم( بــا کمبایــن) اســت.

    کنجد پس از ۹۰ تا ۱۵۰ روز از تاریخ کاشت آمادۀ برداشت است. رسیدگی معمولاً از شاخه‌های پایینی آغاز می‌شود. به‌طورکلی ارقام تک‌شاخه سریع‌تر به بلوغ می‌رسند. محصول باید پیش از اولین سرمای سخت برای به‌دست‌آوردن بذرهای مرغوب برداشت شود. در زمان رسیدگی برگ‌ها و ساقه از سبز به زرد و قرمز تغییر رنگ می‌دهند و برگ‌ها از گیاه جدا می‌شوند. ارقام شکننده و غیرشکننده روش‌های برداشت متفاوتی دارند.

    برای کاهش میزان تلفات باید در هنگام برداشت احتیاط لازم صورت گیرد. ارقام کنجد موجود در ایران غالباً از انواع چندشاخه و شکننده هستند و امکان برداشت مکانیکی آن‌ها وجود ندارد.

    ارقام غیرشکننده می‌توانند مستقیماً توسط کمباین برداشت شوند. ازآنجایی‌که رسیدگی غلاف‌های کنجد در سرتاسر مزرعه و حتی گیاه هم‌زمان صورت نمی‌گیرد بهتر است برای برداشت منتظر رسیدن کامل محصول نشد زیرا غلاف‌های رسیده باز می‌شوند و دانه‌ها به زمین ریخته، از بین‌می‌روند.

خشک‌کردن و ذخیره‌سازی

کنجد می‌تواند در دمای اتاق تا ۵ سال بدون اینکه آسیبی به آن وارد شود، نگهداری گردد. دمای انجماد به دانۀ کنجد آسیب می‌زند و بازارپسندی آن را کاهش می‌دهد. رطوبت باقی‌مانده در دانه‌های کنجد باید کمتر از ۱۰ درصد باشد تا از بیماری‌هایی که در اثر رطوبت ایجاد می‌شود، جلوگیری شود.

آفات و بیماری های کنجد

زنجــره کنجــد Sesame leaf hopper

پوره‌های این آفت که با نام علمیEmpoasca decipiens Paoli در زیر برگ‌ها یافت می‌شوند. پوره‌ها و حشرات بالغ شیرۀ موجود در بافت گیاه را می‌مکند و از این طریق به گیاه خسارت وارد می‌کنند.

شدت خسارت این آفت بستگی به زمان بروز آن دارد. خسارت ‌زا ترین نسل زنجرک مربوط به بهار است که علاوه بر تغذیه عامل انتقال بیماری‌های ویروسی و فیلودی نیز می‌باشد.

علائم خسارت این حشره به‌صورت کوتاه ماندن بوته، کوچک ماندن برگ‌ها، گل‌ها و غلاف‌های بدون بذر و بدون توانایی باروری ظاهر می‌شود. در اثر تغذیۀ زنجرک‌ها برگ‌ها عمدتاً به رنگ قهوه‌ای یا زرد درآمده، روی آن‌ها لکه‌های سبز تشکیل می‌شود.

روش های کنترل آفت:

  • کنترل مکانیکی

    رعایت تاریخ صحیح کاشت، شخم زدن زمین در زمستان، ایجاد سیستم‌های آبیاری پرفشار در کاهش جمعیت این آفت و کنترل زراعی آن مؤثر است.

  • کنترل شیمیایی

    مبارزۀ شیمیایی با این آفت باید در بهار هنگامی‌که پوره‌ها از تخم خارج شده‌اند انجام شود. ضدعفونی بذر با حشره‌کش گائوچو نیز در پیشگیری از بروز آفت تأثیر مهمی دارد.

    مصرف حشره کش فورموتیون با دز ۲ در هزار در اواخر فصل (شهریور) نیز می تواند جمعیت زنجرک های ناقل را کاهش دهد و با کاهش جمعیت ناقل در مزارع نیز، میزان آلودگی به شدت کاهش پیدا می کند.

  • کنترل بیولوژیکی

    استفاده از حشرات پارازیتوئید مانند Anagrus atomus به عنوان عامل کنترل بیولوژیک.

    استفاده از حشرات مفید مانند کفشدوزک ها و بالتوری به عنوان شکارگرهای قوی تخم و لارو.

پروانه بذرخوار کنجد Sesame leaf roller

پروانه بذرخوار کنجد با نام علمیAntigastra catalaunalis Dup که به سوراخ‌کننده غلاف معروف است، تخم‌های خود را به صورت تکی یا چندتایی در جوانه‌های انتهایی بوته‌ها قرار می‌دهد. لاروها پس از تفریخ تخم، به وسیله تارهای ابریشمی، برگ‌های کنجد را به هم می‌چسبانند و در داخل برگ‌ها شروع به تغذیه می‌کنند. در زمان ظهور غنچه‌ها و کپسول‌ها، برگ‌ها را رها می‌کنند و از غنچه و کپسول و از دانه‌های کنجد تغذیه می‌کنند. حداکثر خسارت این آفت بر روی کپسول‌ها است.

روش های کنترل آفت:

  • کنترل مکانیکی

    رعایت تاریخ صحیح کاشت، شخم زدن زمین در زمستان، ایجاد سیستم‌های آبیاری پرفشار در کاهش جمعیت این آفت و کنترل زراعی آن مؤثر است.

  • کنترل شیمیایی

    از کلرپیریفوس به میزان 1 تا 2 لیتر در هکتار براى کنترل این آفت می توان استفاده کرد.

    کنترل شیمیایی آن با استفاده از سموم تماسی گوارشی و نفوذی مانند سایپرمترین، مالاتیون، دیازینون و دیمتوات امکانپذیر است.

  • کنترل بیولوژیکی

    پارازیتیسم طبیعی لارو آفت توسط زنبور پارازیت Habrobracon hebetor  می باشد.

کــرم برگخــوار Egyptian cotton leaf worm

این آفت با نام علمی ،Spodoptera  بیشتر در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر فعالیت دارد به همین دلیل در بخش‌های جنوبی کشور شیوع بیشتری دارد. تغذیۀ لاروهای سن ۱ از سطح زیرین برگ است و در سنین بعدی به روی برگ می‌آیند و از تمام قسمت‌های برگ تغذیه می‌کنند به‌طوری‌که تنها رگ‌برگ‌ها باقی می‌مانند. لاروها به بخش‌های دیگر گیاه نیز حمله می‌کنند. دامنۀ میزبانی این آفت بسیار وسیع است و شامل گیاهان زراعی بسیاری از جمله بادمجان، پنبه، پیاز و … می‌شود

روش های کنترل آفت:

  • کنترل مکانیکی

    جمع‌آوری بقایای محصول، کشت به موقع، وجین و ازبین‌بردن علف‌های هرز و شخم عمیق زمین پس از برداشت یا در زمستان به کنترل زراعی این محصول کمک شایانی می‌کند.

  • کنترل شیمیاایی

    در کنترل شیمیایی این آفت می‌توان از حشره‌کش‌های کم‌خطر استفاده کرد. استفاده از حشره‌کش در سنین اولیۀ لاروی تأثیر بیشتری در کاهش جمعیت آفت دارد.

    • پودر وتابل 80 درصد، لاروین دی اف و تیودیکارب به نسبت 1 کیلوگرم در هکتار
    • تری کلروفن به میزان 1 تا 2 کیلوگرم در هکتار
    • فوزالن به میزان 3 لیتر در هکتار
    • دیازینون به میزان 1 لیتر در هکتار
  • کنترل بیولوژیک

    از دشمنان طبیعی کرم برگخوار می توان به مگس پارازیتوئید، زنبور براکون و بال توری اشاره کرد.

شب پره زمستانه اگروتیس

خسارت این آفت در مرحلۀ لاروی به‌صورت تغذیه از برگ، ساقه، ریشه و طوقۀ گیاه صورت می‌گیرد. فعالیت لاروها شب‌هنگام بیشتر است و در ساعات روز پنهان می‌شوند. دامنۀ میزبانی این حشره گسترده است و شامل گیاهان زراعی و برخی گونه‌های علف‌های هرز می‌شود.

روش های کنترل آفت:

  • کنترل مکانیکی

    شامل ازبین‌بردن علف‌های هرز، شخم عمیق و استفاده از تله‌های نوری است.

  • کنترل شیمیایی

    از طعمه‌های آلوده به سم Neem استفاده کرد.

بیماري پژمردگی یا بوته میري

رایج ترین بیماري کنجد در ایران بوته میري است و در هر مرحله از رشد می تواند گیاه را آلـوده نمایـد . پژمردگی ناگهانی بوته ها و خشک شدن آنها ویژگی مشـخص ایـن بیمـاري مـی باشـد کـه بعلـت نفـوذ رشته هاي قارچ به داخل آوندها و مسدودشدن آنها پدید می آید . اولین علائم بیماري مشاهده برگ هـاي زرد غیر طبیعی روي گیاه است که به تدریج از گیاه جدا می شوند . در مراحل پیشرفته بیماري تمام گیاه خشک می شود و در صورتی که آلودگی شدید نباشد یا در مراحل انتهایی رشد پدید آید فقـط نیمـی از گیاه پژمرده می شود . آبیاري بی رویه ، غرقاب شدن بوته ها و زهکش نداشتن زمین و نیز عدم رعایـت تناوب صحیح سبب تشدید بیماري می گردد. بدلیل خاکزي بودن بیماري فوق با بکارگیري روش هاي به زراعی مانند کشـت ردیفـی مـی تـوان میـزان آلودگی و صدمات آن را کاهش داد . ضدعفونی بذور قبل از کاشت با قارچکش هاي بنومیل 1 % و کاپتان 2 %در کنترل میزان بیماري موثر می باشد .

بیماري گــــل سبــــز Green flowering disease of Sesamum

یکی از مهم ترین بیماری ها که نام عامل باکتری  Sesamum indicum Lدر زراعت کنجد می باشد و ظهور گل هاي غیر عادي و برگی شدن اجزاء گـل که در جریان پیشرفت بیماري حاصل می شود از علائم آن می باشد . در بوته هـایی کـه پـس از گلـدهی آلوده می شوند ظهور علائم بعد از تشکیل کپسول هاست . در این بوته ها اکثر کپسول ها شکافته شده و دانه درون آنها سبز می ماند . کپسول هاي ظاهراً سالم در این بوته ها حاوي دانه هاي چروکیده ، پوك و بدمزه هستند . عامل بیماري که محدود به آوندهاي آبکش می باشد شبه مایکوپلاسما گزارش گردیـده اسـت .

انتقـال آن توسط زنجره صورت می گیرد و به همین دلیل سمپاشی بـر علیـه حشـرات در کنتـرل بیمـاري مـوثر است. زنجرک آلوده به عامل بیماری حداقل با نیم ساعت تغذیه از گیاه سالم قادر به انتقال عامل بیماری به آن می‌باشد.

روش های کنترل بیماری:

  • کنترل مکانیکی

    کشت زود هنگـام نیـز در گسـترش و تشـدید ایـن بیمـاري تـاثیر دارد لـذا تنظـیم تـاریخ کاشـت (کمی تاخیر) در تقلیل خسارات آن موثر می باشد .

    ضدعفونی بذور سالم به هنگام کشت ، استفاده از واریته هاي متحمل ، رعایت تناوب زراعی و از بین بردن بقایاي محصول و میزبان هاي دیگر صورت می گیرد و به منظـور جلـوگیري از اشـاعه عوامـل بیمـاریزاي کنجد کشت حتماً بصورت جوي پشته و بوته ها بالاتر از داغ آب مستقر شوند.

  • کنترل شیمیایی

    مصرف حشره کش فورموتیون با دز ۲ در هزار در کنترل آفت زنجرک که ناقل این بیماری است می تواند در کنترل این بیماری مفید باشد.

  • کنترل بیولوژیک

    تاکنون کنترل بیولوژِیکی برای این بیماری صورت نگرفته است.

لکه برگی آلترناریایی

علائم بیماری در ابتدا به شکل لکه های گرد تا نامنظم به قطر ۱ تا ۸ میلیمتر روی برگ ها مشاهده می شود. لکه ها به تدریج توسعه می یابند، تیره می شوند و متحدالمرکز و موج دار می شوند. از به هم پیوستن لکه ها ممکن است بخش وسیعی از سطح برگ خشک شود. روی ساقه ها و غلاف ها نیز لکه های آبسوخته و قهوه ای رنگی ایجاد می شود.

گیاهان آلوده به دلیل برگ ریزی شدید و آلودگی ساقه دچار مرگ می شوند. عامل بیماری قارچ آلترناریا سزامی sesami Alternaria است  کشت ارقام مقاوم، ضدعفونی بذور، جمع آوری و از بین بردن بوته های بیمار و سمپاشی بوته های آلوده با قارچ کش هایی نظیر داکونیل به نسبت 1 تا 2 در هزار به منظور کنترل بیماری توصیه می شود.

علف هاي هرز کنجد

ازآنجایی که سرعت رشد علف های هرز در مناطق گرم بسیار سریع ولی رشد اولیه گیاهچه کنجد آهسته است، گیاه کنجد رقیب بسیار ضعیفی برای علف های هرز محسوب می شود و به بستر بذری عاری از علف های هرز نیاز دارد. بنابراین کنترل علف های هرز در مزارع کنجد از اصول اصلی افزایش عملکرد است.

مهم ترین علف های هرز مزارع کنجد عبارت اند از اویارسلام، پیچک صحرایی، سوروف، خرفه، خارشتر، کهورک، گوش بره، تاجریزی و انواع ارزن وحشی

علف هرز تاج ریزی (Solanum nigrum)

علف هرز خرفه ( Portulaca olerace)

علف هرز سوروف ( Echinochloa crus-galli)

علف هرز یولاف وحشی (Avena fatua)

علف هرز اویار سلام ( Cyperus rotundus)

علف هرز پیچک صحرایی (Convol vulus)