انواع کودهای پتاسه
کود پتاس در فرایند های فیزیولوژی رشد گیاه نقش کلیدی را ایفا میکند. پتاسیم بر فتوسنتز، ترابری قند ، آب و مواد غذایی و سنتز نشاسته دخالت دارد. علائم کمبود پتاسیم معمولا در انتهای برگ ها ظاهر می شود. همچنین پتاسیم در جلوگیری از سرمازدگی گیاهان نقش دارد. پتاسیم باعث ایجاد مقاومت به بیماری های گیاهی نیز می شود. تنظیم سرعت فتوسنتز که توسط کانال های یونی کنترل می شود در اختیار پتاسیم است. در واقع پتاسیم در تولید غیر مستقیم قند ATP نقش دارد.
کود پتاس به طور عمده بخش بزرگی از محتویات هیچ گیاهی را تشکیل نمی دهد. ولی در فرایند های متعدد فیزیولوژی رشد گیاه نقش کلیدی دارد، از سنتز پروتئین گرفته تا تعادل و پیوستگی آب در گیاه. کاهش پتاسیم موجب کمبود رشد گیاه و یا زردی و سوختگی انتهای برگ می شود. اغلب نشانه‌های کمبود پتاسیم در برگهای قدیمی‌تر (پایین‌تر) ظاهر می‌شود، زیرا پتاسیم یک ماده مغذی متحرک است، به این معنی که گیاه در صورت کمبود می‌تواند پتاسیم را به برگهای جوان‌تر اختصاص دهد و سپس با افزایش کمبود این ماده علائم به‌سمت قسمت‌های بالایی گیاه حرکت میکند.
کمبود شدید پتاسیم در گیاه سویا
فواید کود پتاس
استفاده از انواع کود پتاس بالا برای بهبود عملکرد خاک همواره توصیه می شود چراکه علاوه بر نیتروژن و فسفر، پتاسیم نیز یکی از عناصر مورد نیاز گیاه است که به مقدار بالا به گیاهان داده می‌شود. گیاهان از پتاسیم در فرآیندهایی مانند فتوسنتز و سنتز پروتئین استفاده می‌کنند. کمبود پتاسیم منجر به رشد آهسته گیاه و رنگ پریدگی برگ‌ها می شود. این عنصر باعث تقویت عملیات فتوسنتز و رسیدن بهتر مواد مغذی به گیاهان می شود.
مزایای استفاده از بهترین کودهای پتاس بالا عبارت است از:
1.باعث جلوگیری از پژمردگی گیاهان می شود.
2.ساقه ها و ریشه گیاهان را تقویت می کند و باعث رشد ریشه ها می شود.
افزایش رشد ریشه در اثر افزایش دوز پتاسیم
3.از گیاهان در برابر گرما و حرارت زیاد محافظت می کند. و باعث جلوگیری از سوختگی برگ و میوه های آن ها می شود.
سوختگی برگهای کاهو در اثر کمبود پتاسیم
4.کیفیت محصولات را افزایش می‌دهد.
5.پتاسیم، کیفیت عواملی چون اندازه، شکل، رنگ و قدرت دانه و بذر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
6.این عنصر با افزایش رشد ریشه و تارهای کشنده آن باعث بالا رفتن مقاومت گیاه در برابر شرایط خشکسالی و خشکی هوا می شود.
7.مقدار نشاسته و پروتئین در گیاهان را افزایش می دهد و به انتقال بهتر آن ها کمک می کند.
انواع کود پتاس
کمبود پتاسیم بیشتر در خاک های اسیدی و خاک های شنی دیده می شود، اما کمبود آن در سایر خاک ها تحت شرایط آبیاری و برداشت مقدار زیادی محصول (بخصوص یونجه) نیز مشاهده می گردد. اغلب کودهای پتاسیم در آب محلول هستند و نحوه اضافه آنها به خاک نقش زیادی در اثر بخشی کود ندارد.از انواع کودهای حاوی پتاسیم می توان به کودهای زیر اشاره کرد:
کلرید پتاسیم (KCl)
کلرور پتاسیم فراوان ترین ترکیب پتاسیم در طبیعت است. این کود با اسامی دیگری همچون سیلوبت، کلرور پتاس و کلرور پتاسیم هم شناخته می شود و به اصطلاح آن را پتاس می نامند. کود کلرید پتاسیم در مصارف کشاورزی کاربرد فراوانی دارد تا جایی که بیش از نود درصد کل پتاسی که در دنیا تولید می شود برای تولید کلرور پتاس به کار می رود. کلرور پتاسیم دارای مقدار زیادی (۶۰ تا ۶۲ درصد) پتاسیم می باشد.
نیترات پتاسیم (KNO3)
نیتروژن و پتاسیم از عناصری هستند که به مقدار قابل توجهی توسط گیاه از خاک برداشت شده و بایستی در طول دوره رشد همواره به مقدار کافی در اختیار گیاه قرار گیرد. پتاسیم نیترات دارای ۴۴% اکسید پتاسیم است و یک کود کاملا محلول در آب است که می‌توان از آن در هر مرحله از رشد گیاه استفاده نمود. ازت موجود دراین کود باعث بهبود رشد رویشی می‌شود و پتاسیم آن در بهبود کیفیت، افزایش مقاومت به خشکی، شوری و آفات و بیماری‌ها بسیار موثر است. پتاسیم نیترات کود بسیار مناسبی برای برطرف کردن کمبود پتاسیم در هر مرحله از رشد گیاه است.
سولفات پتاسیم (K2SO4)
کود سولفات پتاسیم از دو عنصر گوگرد و پتاسیم تشکیل می‌شود، این کود با نام تجاری سولو پتاس نیز شناخته می‌شود. سولوپتاس یکی از بهترین کودهای سولفات پتاسیمی است که تا کنون به بازار کشاورزی ایران وارد شده است. قابلیت انحلال بسیار بالای این کود، امکان محلولپاشی آن روی شاخ و برگ گیاهان را به خوبی فراهم می کند، به علاوه اندازه بسیار ریز ذرات، مانع از ایجاد رسوب در سمپاش و سیستمهای آبیاری شده و استفاده از آن را فارغ از هرگونه مشکل می کند. سولوپتاس را علاوه بر مصرف برگی، از طریق آب آبیاری و کاربرد در خاک نیز می توان مصرف کرد.
خواص استفاده از کود سولوپتاس
- سولفات پتاسیم با توسعه سیستم ریشه از طریق جذب عناصر ریز مغذی و فسفات باعث افزایش مقاومت گیاهان در برابر آفات و بیماری‌ها می‌شود.
- کیفیت و عملکرد گیاه را افزایش می‌دهد.
- باعث افزایش رنگ پذیری میوه و بهبود طعم آن می‌شود.
- موجب ساخت وساز پروتئین‌ها می‌شود.
- به مقاومت غلات در برابر خوابیدگی و ورس کمک میکند.
- باعث تحریک شدن سلول‌ها به تقسیم شدن و در نتیجه رشدگیاه می‌شود.
- مقاومت گیاهان را نسبت به خشکی، شوری و سرما افزایش می‌دهد.
- بهره‌وری آب را در گیاه افزایش می‌دهد. از این رو از تنش خشکی تا حد زیادی جلوگیری میکند.
- جذب عنصر آهن را افزایش می‌دهد.
فسفات پتاسیم (KH2PO4)
در ساختار آن 52 درصد فسفر و 34 درصد پتاسیم موجود است. کود مذکور بیشترین مقدار عناصر پتاسیم و فسفر رادارد و از آنجایی که عاری از نیتروژن است می توان از آن در مقادیر زیاد به کار برد. به طور کلی سطح بالای فسفر در کود MKP تقسیمات سلولی را افزایش داده و رشد بافت های جدید گیاه را نیز افزایش می دهد و از رشد میوه های زودرس مراقبت می کند. بنابراین بیشترین مصرف این نوع کود به هنگام ریشه زایی گیاه بوده و در این زمان بهترین بازده را می توان از این کود دریافت نمود.
علاوه بر کودهای بالا می توان به کودهای NPK پتاس بالا مانند 36 -12 -12 ، 45 -5 -5 و 40 -8 -10 نیز اشاره کرد.
زمان و نحوه مصرف کود پتاس بالا
تاثیرات پتاسیم بر روی رشد گیاهان مشهود و ثابت شده است. بنابراین بهتر است زمانی که گیاهان شروع به رشد می کنند آن ها با را پتاسیم تقویت کرد تا بهتر و سریع تر پرورش یابند. بنابراین مناسب ترین زمان استفاده از بهترین کود پتاس بالا، چه محلول در آب باشند و چه جامد، اوایل بهار و در ابتدای فصل رشد گیاهان است. در مورد گیاهانی که در اوایل پاییز کاشته می شوند نیز باید در ابتدای کاشت و جوانه زنی از این کودها استفاده کرد.
از آنجایی که این کودها نباید با دانه تماس داشته باشند بهترین کار این است که شکل جامد آن ها را پس از کاشت دانه، روی خاک بپاشیم. در برخی از محصولات حتی می توان قبل از کاشت دانه و گیاه، کودها را روی زمین پاشید و بعد عملیات شخم را انجام داد.
نتیجه گیری
پتاسیم به طور طبیعی در خاک وجود دارد اما متاسفانه کشت های متراکم و عدم استفاده از عنصر پتاسیم طی سالیان گذشته و از طرفی کمبود آب آبیاری و کیفیت نامناسب آب و خاک در اکثر اراضی کشاورزی از عواملی هستند که قابلیت استفاده این عنصر را برای گیاهان محدود کرده و خسارات جبران ناپذیری را بر میزان تولید و کیفیت محصولات وارد میکند. استفاده از کود های حاوی این عنصر باعث بهبود شرایط تغذیه ای گیاهان و افزایش کمی و کیفی محصولات می‌شود.